Vraag maar raak! Vraag 41

Wederom dank voor de uiteenzetting! Corrigeer me als ik het verkeerd samenvat, maar ik begrijp dat het woord "uitzonderlijk" gekoppeld wordt aan IQ scores en het woord "begaafd" aan talent - en bij het woord "hoogbegaafd" wordt dit enigszins geproblematiseerd doordat het zowel het een (IQ score) als het ander (talent) is?

Ik was mij niet bewust van deze tweedeling toen ik mijn vraag stelde, en dus toen ik het had over "uitzonderlijk begaafd" doelde ik op de groep mensen die een IQ score heeft van ruim 145+++ etc (wat waarschijnlijk eerder richting het onmeetbare IQ van 170 zal zijn). De groep mensen die dusdanig hoog scoort dat een potentieel "onderpresteren" zich manifesteert in het hypothetische: "op 9-jarige leeftijd in 4 jaar het gymnasium halen" (ipv op 7-jarige leeftijd in 2 jaar het gymnasium diploma behalen).

Kortom, een groep die duidelijk anders is dan de hoogbegaafden die een IQ score hebben onder de 145 etc.

Ik ben benieuwd naar de fundamentele verschillen tussen deze "uitzonderlijk begaafden" (IQ 145+++ etc) en hoogbegaafden. Bij "normale hoogbegaafden" is onderpresteren een bekend fenomeen. Mensen komen er pas later in het leven achter dat ze hoogbegaafd blijken te zijn, omdat ze zich altijd wel wat "anders" hebben gevoeld maar er de vinger niet op konden leggen etc. 
Nu kan ik me voorstellen dat die levensloop ondenkbaar is voor wat ik noem "uitzonderlijk begaafden" (IQ 145+++ etc): als je schoenmaat 40 hebt kun je met pijn in een schoen van maat 38 rondlopen. Maar dit gaat echter niet op wanneer het een schoen betreft van maat 35... waarmee ik probeer te zeggen: "dwingt" een IQ van 145+++ etc (wat waarschijnlijk eerder richting het onmeetbare IQ van 170 zal zijn) een bepaalde levensloop af? En zo ja, zijn er nog meer fundamentele verschillen tussen "normaal hoogbegaafden" (IQ onder de 145) en "uitzonderlijk begaafden" (IQ wat waarschijnlijk eerder richting het onmeetbare IQ van 170 zal zijn) ?

Antwoord:

Ik ben nog niet duidelijk genoeg geweest, vrees ik. Het is ook lastig met al die mogelijkheden en gevoeligheden. Het woord talent is onbruikbaar want hoogbegaafdheid is geen talent. Het is een eigenschap zoals schoenmaat of lengte van iemand. Talent heeft er niets mee te maken. Het woord uitzonderlijk is algemeen toepasbaar op van alles en nog wat. Een uitzonderlijk TV-programma kan ook.

Iedereen met een IQ hoger dan 131 (2%) is hoogbegaafd. Ook diegene die 152+ scoren en wellicht een nog hoger IQ hebben. Je kunt de hele groep hoogbegaafden wel indelen in bv. laag hoogbegaafd t/m uitzonderlijk of bijzonder hoogbegaafd.

De vraag gaat over een fundamenteel verschil tussen de normaal hoogbegaafden en de uitzonderlijk hoogbegaafden. Volgens mij is daar geen fundamenteel verschil tussen. Ik kan me wel voorstellen dat een laag/normaal hoogbegaafde zich ten koste van iets, wel kan aanpassen aan de samenleving. Een uitzonderlijk hoogbegaafde zal sneller moeten erkennen dat hij/zij echt anders is. De feiten/ervaringen zijn gewoon te overweldigend. Aanpassen hoort niet meer echt tot de mogelijkheden.

Talent is volgens mij iets wat maatschappelijk bruikbaar moet zijn en het moet een kunde zijn die weinig andere mensen bezitten. Men spreekt van een talentvolle speler bij voetbal bv, als die speler nog beter kan worden. Een begaafde speler heeft zich al veel meer bewezen. De mensen mét een talent zijn volgens mij mensen met allerlei IQ. Dat kan laag zijn en ook uitzonderlijk hoog(hoogbegaafd). Maar dat de groep hoogbegaafden relatief meer talenten voortbrengt waag ik te betwijfelen.

De groep uitzonderlijk hoogbegaafden wordt ook wel aangeduid als de 1 promille groep. Dat is 0,1% van de bevolking. Dat betekent dat er circa 17.000 uitzonderlijk hoogbegaafden zijn in Nederland (van alle leeftijden). Circa 4.250 scholieren (4 t/m 24 jaar) zijn uitzonderlijk hoogbegaafd in Nederland.

Terug naar het overzicht van ‘Vraag maar raak!’.