Karl Deputter
——————
Van mijn kleuterjaren weet ik niet veel meer, en ook van de lagere school herinner ik me slechts een handvol kleine fragmenten: nogal veel gepest geweest, veel traantjes, en goed in rekenen.
In de middelbare school begon mijn geluk te keren: veel minder pesterijen, en zelfs een paar vrienden. Maar het bleef wel nog geruime tijd een doelloze zwerving. Op m’n 15e wist ik nog altijd niet wat ik met mijn verdere leven wou gaan doen.
Maar toen kwam mijn neefje tijdens de zomervakantie een paar weken bij ons logeren, en hij had zijn computer meegebracht: een Commodore 64, een hoop cassettes met spelletjes, en een boekje waarin alle BASIC commando’s werden uitgelegd zodat we (eventueel) ook zélf onze eigen spelletjes konden programmeren. Vooral dat laatste interesseerde mij heel erg. Met ‘peek’ kijken hoe alles in het geheugen werd bijgehouden, en met ‘poke’ geluidjes produceren, een ‘sprite’ tekenen en die over het scherm laten bewegen, enzovoort. De dagen waren lang; De nachten waren kort.
Ik had geluk dat mijn vader enkele maanden later besloot om een computer te kopen om de boekhouding van de zaak op bij te houden. Ook daar zaten boekjes bij: T-DOS en T-BASIC. En enkele maanden later was de eerste versie van mijn facturatie-programma klaar, inclusief een klantenbestand, invoer van de dag-verkopen, maandelijkse of driemaandelijkse afdruk van de facturen (instelbaar per klant), en de afdruk van een verkoopdagboek per kwartaal met totalen per klant en per productgroep. Ik had eindelijk mijn passie gevonden!
En ik had geluk dat mijn ouders mij genoeg vrijheid gaven; Ik moest niet alle dagen braaf achter mijn boeken zitten; Ik moest gewoon zorgen dat ik er op het einde van het schooljaar genoeg punten had om over te mogen naar het volgende jaar. Zo kon ik effectief dag en nacht bezig zijn met ‘mijn passie’.
Ik heb geluk gehad dat mijn ouders mij hebben kunnen overhalen om na mijn 6e middelbaar tóch nog een A1 diploma te halen aan de hogeschool. En ik heb geluk gehad dat ‘informatica’ een opleiding was van het ‘korte type’, en dat je daar toen slechts 2 jaar voor nodig had.
Ik had geluk dat ik elk jaar genoeg puntjes kon verzamelen om over te mogen naar een volgend jaar, ofwel vlotjes, ofwel nét met de hakken over de sloot. Leren voor school heb ik op al die jaren echt maar heel zelden moeten doen. En ik had geluk dat ik vanaf het 5e middelbaar naar TSO kon (of moest) afzakken, naar de richting ‘informatica’. Niet dat ik daar veel nieuws heb opgepikt uit de lessen, maar ik heb zo wel mijn overdreven verlegenheid, – of zeg maar ‘angst’ -, voor meisjes kunnen overwinnen.
En ik heb geluk gehad dat ik gedurende al die jaren thuis met de computer mocht blijven ‘spelen’, dat mijn ouders ondertussen zelfs nog een 2e computer hadden gekocht, en dat er iemand was die bij hem thuis een modem had, via BBS allerlei software kon downloaden, en spontaan kopietjes kwam afgeven bij ons thuis. Zo kwam ik in contact met allerlei software, zoals Fontasy, MS-Works, WordStar, WordPerfect, CorelDraw, DBase, DR-DOS, PC-Tools, Thunderbyte Antivirus, en noem maar op, en ook allerlei programmeertalen waaronder C, Fortran, Prolog, Pascal, enzovoort. Een quasi onuitputtelijke bron van nieuwigheden.
Ik heb geluk gehad dat ik na mijn studies direct werk vond; Ik mocht gaan werken in een winkeltje waar computers, software en boeken verkocht werden, waarmee ik demo’s mocht geven aan potentiële klanten, en ik maakte er kennis met de Apple Macintosh. En vlak daarna belandde ik in een softwarebureau waar ik Clipper leerde kennen, en allerlei trucs die je daarmee kon uithalen.
Tijdens het ‘uitzitten’ van mijn verplichte legerdienst heeft al mijn opgedane kennis geholpen om af en toe te kunnen ontsnappen aan allerlei minder leuke opdrachten en oefeningen.
Ik heb geluk gehad dat ik na mijn legerdienst opnieuw in datzelfde softwarebureau terecht kon, en dat ik toen gevraagd werd om in de IBM AS/400-afdeling mee te draaien. Gaandeweg leerde ik weer van alles dat ik nog niet kende: enerzijds programmeren met DDS, RPG, CL, en Adelia; en anderzijds het installeren en onderhouden van AS/400 systemen, OS/400, twinax, printers, koppelingen via “PC-Support”, enzovoort.
Op 21-jarige leeftijd heb ik me laten overhalen om nog snel even aan de KUL te gaan studeren; Alleen de richting-keuze had misschien iets beter gekund; Tot een diploma is het niet gekomen. En daarna terug werk vinden binnen ICT viel flink tegen, maar ik heb in die tijd wel veel geprogrammeerd in Clipper en C, en ik heb in die periode mijn echtgenote leren kennen.
Ik heb het geluk gehad om na twee jaar zoeken uiteindelijk tóch terug werk te vinden. Daar heb ik op 10 jaar tijd ontzettend veel ervaring opgedaan. Hier volgen een paar van de highlights. Om te beginnen op AS/400, RPG, DDS, CL, en IDDOS, maar daarnaast ook Token Ring, OS/2 Warp, REXX, en WorkPerfect; Daarna was er ook (helpen met) een projectje in VisualAge for C++, en er was Xerox VIPP, MarketMaker/400, MS-Publisher (waarmee ik trouwens ook gedurende enkele jaren een intern maandbladje heb gemaakt), Ethernet, UTP bekabeling en patching, een eigen ‘framework’ rond RPG backend en Java middle- en frontend (met RMI, Swing, JSP, etc), functionele en technische analyses, opleiding van nieuwe developers, enzovoort. Maar plots hield dat allemaal op: Het bedrijf moest noodgedwongen sluiten.
En alweer had ik geluk, want de curatoren hadden een overnemer gevonden, en daarnaast kreeg ik enkele dagen later plots nog een vijftal spontane aanbiedingen; De telefoontjes kwamen van overal; Een geweldig gevoel! Mijn keuze viel op (alweer) een AS/400-gerelateerde opdracht: een complete rewrite van het ‘framework’ rond RPG en Java, samen met een Java-developer die niets afwist over AS/400 en over de interne structuren van het framework. De eerste maanden vlogen voorbij; Dag en nacht bezig. En ook de daarop volgende jaren bleven spannend: vage ‘wensen’ omzetten in flexibele oplossingen, grotendeels alles zelf uitzoeken en beslissen (samen met die ene collega), andere developers opleiden en begeleiden, en een pak extra ervaring opgedaan met XML, XSL, SVG, HTML, CSS en JavaScript.
Maar na een jaar of vier begon het een beetje stil te vallen. Tussendoor wat ‘kruimels’ waaronder Joomla (PHP), PASE/AIX (Bash en Perl), en systeembeheer rond AS/400, VIOS, SAN (IBM Storwize V7000 en FlashSystem 840), met NPIV-fiber-zoning, enzovoort, maar geen noemenswaardige hersenbrekers meer.
Die schijnbaar onuitputtelijke bron van nieuwigheden, waardoor ik mij meer dan 25 jaar lang ben laten meesleuren, lijkt nu plots buiten mijn bereik te liggen. Niet dat ik nu alles al ken; Niet dat er niets meer is dat me nog kan boeien; Maar al mijn voorstellen en ideeën moeten sinds enkele jaren eerst door een bureaucratische autorisatie-filter, en botsen bijna allemaal op een ‘no go’ of op een ‘wait’.
Ik voel me verloren. Mijn geluk lijkt op te zijn. Mijn leven lijkt stil te vallen. Ik ben op zoek naar een uitweg, of op z’n minst naar hulp of zo. Maar het wil niet lukken…
Het belangrijkste dat ik tot nu toe tijdens mijn zoektocht heb gevonden, is de bevestiging dat ik hoogbegaafd ben. Dat wist ik eigenlijk al heel lang; Niet door tests of zo, maar gewoon, een logische conclusie. Maar tegelijk heb ik toch ook altijd al geworsteld met een hardnekkig minderwaardigheidsgevoel. Dat klinkt nogal tegenstrijdig, ik weet het; Ik heb er geen sluitende verklaring voor. Het is gewoon zo. Niet dat ik daar ooit echt veel last van heb gehad. Over ’t algemeen doe ik gewoon mijn ding, en mijn omgeving laat mij rustig begaan, zowel thuis als op ’t school en op ’t werk. Tot nu dan. Op ’t werk voel ik mij gevangen en vergeten, en ik heb regelmatig zelfs moeite om te ademen. Liefst zou ik gewoon willen stoppen met werken, nu direct, zomaar, van de ene dag op de andere.
Maar wat ik op mijn zoektocht ook te weten kwam, is dat ik blijkbaar heel veel geluk gehad heb. Ik had als 15-jarige net zo goed geen computers kunnen tegenkomen, of ik had misschien veel striktere ouders kunnen hebben die me minder vrijheid gunden. Ik kan mij niet voorstellen hoe het zou zijn om zonder mijn lieve echtgenote door het leven te moeten; Zij voelt perfect aan wanneer ik het moeilijk heb, en ze heeft mij al meerdere keren gered. En ik had al veel eerder werkgevers kunnen ontmoeten die plots besmet geraakten met ziektes als overdreven planningsdrift en compulsieve meedenk-drang.
Veel hoogbegaafden komen vroeg of laat op één of andere manier in de problemen. Maar waarom laten we het zover komen? Samen met organisaties als Exentra en allerlei psychologen en professoren, ben ik ervan overtuigd dat dit voorkomen kan worden door vroegtijdige begeleiding, en vooral door een aangepaste opleiding. Ik snap niet waarom dat er nog altijd niet is. Er zijn al zo veel studies rond geweest, zo veel boeken over geschreven, de geschiedenis spreekt boekdelen. Waarom wordt daar amper iets mee gedaan?
Al die landelijke en/of Europese en/of wereldorganisaties rond welzijn en onderwijs, en al die high-tech-bedrijven die zo vol zijn van ‘innovatief denken’ en zo, en al die vooraanstaande universiteiten, en alle bevoegde ministeries en andere instanties… Waarom doen die hier niets aan? Bijvoorbeeld via één of andere ‘foundation’ of zo? Gezamenlijk financieren, gezamenlijke inspraak in de organisatie, en gezamenlijk de vruchten plukken… Dat kan toch niet zó moeilijk zijn?
Ik heb geluk gehad. Het had net zo goed anders kunnen uitdraaien. Lotgenoten die iets minder geluk gekend hebben, blijken in vele gevallen echt in rampzalige situaties terecht gekomen te zijn. Hoogbegaafdheid is een handicap. Een onzichtbare handicap die tot op heden nog grotendeels onderschat of zelfs weggelachen wordt. En toch zou ik héél graag hebben dat alle hoogbegaafde kinderen van vandaag en morgen (en dus ook mijn 2 pupillen), iets meer zekerheid zouden hebben om ook hún geluk te kunnen vinden. En dat kan alleen als ze daarbij geholpen worden. Zij hebben absoluut hulp bij nodig! Aangepaste opleidingen, aangepaste vacatures, en een aangepaste sociale omgeving.
We kennen allemaal het fenomeen van ‘hangjongeren’ die een verhoogd risico lopen om in de criminaliteit terecht te komen. Wat is de oplossing? Geef hen een toekomst, geef hen iets om mee bezig te zijn, iets waar ze zelf ook beter van worden. Dat geeft hen een goed gevoel, ze gaan zich inzetten, en daar worden we uiteindelijk allemaal beter van. Dat geldt ook voor hoogbegaafden! Geef hen alle dagen genoeg om écht mee bezig te zijn. Anders is het risico groot dat ze zich aansluiten bij die ‘hangjongeren’.
Sluit een paar mensen op, eender wie, gewoon een aantal totaal verschillende mensen, zomaar, zonder reden, zoals een tijger, een dolfijn, een aap of een ijsbeer in een dierentuin. Geef hen eten en kledij zodat ze in leven blijven, maar verder niets; Geen lectuur, geen gesprekspartner, geen uitleg waarom ze daar zitten, niets. En bestudeer hun gedrag. De kans is groot dat ze na verloop van tijd allemaal langzaamaan gek worden. Geef ze hun vrijheid terug, en ze zullen terug opfleuren. Tenzij je ze te lang opsluit; Dan genezen ze niet, en worden ze mogelijks misdadig of agressief. En toch is dat nu net hoe heel veel hoogbegaafden vandaag behandeld worden. Ze worden verkeerd ingeschat, naar het bijzonder onderwijs gestuurd, of volgepropt met medicatie. Andere hoogbegaafden ontsnappen hieraan, bijvoorbeeld door dag-in-dag-uit toneel te spelen, om te zorgen dat ze niet te veel opvallen; Zij paraderen heel hun leven lang in een denkbeeldige kooi, tot ze neurotisch worden, of zwaar depressief, of ziek, of gek; Weer pech. En dat terwijl de meeste mensen lijken te denken dat een hoogbegaafde van nature wel slim genoeg is om dat soort situaties te kunnen voorkomen; Niet dus.
Hoogbegaafden hebben wel degelijk hulp nodig.
Ik heb tot nu toe gewoon ‘geluk gehad’. Meer niet…
Karl Deputter
Er is iets anders aan de hand. In de jaren ’70. Toen dhr Lievegoed ( https://www.bol.com/nl/f/de-levensloop-van-de-mens/38714009/ ) toen dhr Lievegoed de levensloop van de mens schreef en aangaf dat mensen graag 4 stappen maken in hun leven. Het is juist deze onmogelijkheid ‘opgetrokken door multinationals’ dat je vaak maar 2 stappen mag maken. En daarbij trekken ze graag de ‘sociale eisen’ omhoog zodat ze een ‘bestuurbare organisatie’ houden. Het zijn immers hoogbegaafden die meerdere talenten hebben en onverwachte bestuurskundige talenten vertonen.
Hoogbegaafden hebben geen hulp nodig. We hebben weer een functionerende rechtspositie nodig. En geloof in de oudere werknemer.
Hoi Karl,
heel herkenbaar als mede hoogbegaafde. Ik heb de beslissing genomen om mijn hoogbegaafdheid niet te focussen op mijn werk, maar meer op mijn privé en zelf mijn uitdagingen te zoeken. Voor mij een van de beste beslissingen die ik ooit genomen heb.
Groetjes (ook aan die ene collega) 🙂
Ja, dank je wel. Het is precies zo. Voor alle hoogbegaafde jongens én meisjes.
Dankjewel Karl.