Diagnoses voor hoogbegaafden

Snelle hersens, een biologisch gegeven.

Voor een presentatie heb ik geïnventariseerd welke diagnoses hoogbegaafden zoal krijgen en kregen. Dat blijkt een flinke lijst te zijn en er zijn maar tegen de 30.000 hoogbegaafde leerlingen in het basisonderwijs. Bijzonder maar hier is de lijst:

  1. Syndroom van Asperger
  2. Persoonlijkheidsstoornis
  3. Dyslectie/dyscalculie
  4. PDD-NOS ‘Pervasive Developmental Disorder – Not Otherwise Specified’
  5. ADHD ‘Attention Deficit Hyperactivity Disorder’
  6. ADD ‘Attention Deficit Disorder’
  7. ASS ‘Autisme Spectrum Stoornis’
  8. ODD ‘Oppositioneel Opstandig Gedrag’
  9. CD ‘Conduct Disorder of antisociale gedragsstoornis’
  10. Bipolaire Stoornis
  11. (existentiele) Depressie
  12. Laagbegaafd
  13. NLD ‘Non-verbal Learning Disabilities’
  14. Aanpassingsstoornis (UWV)
  15. TOS ‘Taal Ontwikkelings Stoornis’
  16. Dysorthografie ‘spellingsstoornis’

Bij elk van deze diagnoses kan ik wel een type hoogbegaafde zien die door een gebrekkige, verplichte gang door het onderwijs en/of slechte begeleiding, gedrag gaat vertonen waardoor die deze diagnose heeft gekregen. Hoogbegaafd-zijn is geen diagnose en in het onderwijs kan men daar weinig mee. Tenminste niet voor zo’n 65% van de hoogbegaafden. Met de rest kan het onderwijs prima overweg.

Vanuit de behoefte binnen het onderwijs aan diagnoses om gedragsproblemen van leerlingen te duiden en te begeleiden, groeit ook het aantal hoogbegaafde volwassenen met dit soort diagnoses. Een andere aanpak lijkt me zinvoller en meer toekomstgericht. Uitzonderlijke intelligentie hebben is geen aandoening, niet vreemd of apart. Het is geen stoornis. Het is wel bijzonder want per definitie zijn er maar weinig mensen die hoogbegaafd zijn.

  • Hoogbegaafd doe je, dat ben je niet ‘vanuit de wetenschap, Renzulli / Mönks’

Mönks | Talentstimuleren.nlVanuit de wetenschap krijgen we ook al een rare boodschap als hoogbegaafden. We zijn enkel hoog-intelligent, dat wordt erkend, maar de term hoogbegaafd is voorbehouden aan diegene die iets buitengewoons doet voor die persoon zelf. Een goede leerling is bv. niet hoogbegaafd omdat hij of zij in 2 vakken tegelijk, cum-laude afstudeert want dat ligt in de lijn van de verwachting. Hij of zij is (doet) hoogbegaafd als die hiernaast ook diverse andere opvallende zaken doet. Zoals een doorbraak geven in een wetenschappelijk vraagstuk. Hoogbegaafd doe je dus en je bent het niet. Het is tijdelijk. Mijn probleem hiermee is dat je de problemen niet wegpoetst mbv. een definitie-aanpassing. De groep blijft zoals ze is. En daarnaast is het de vraag wie bepaalt of iemand dan de term hoogbegaafd even mag dragen. Ik stel een commissie voor.

Er zijn ook positieve insteken ipv diagnoses:

  1. Nieuwetijdskinderen
  2. Oude ziel hebben
  3. Slimme kinderen
  4. Beelddenker
  5. Helikopterview
  6. Talent hebben
  7. Kraken graag hun hersens ‘Plusklassen ed.’
  8. Leren leren
  9. Maatwerk

Ook hierbij heb ik mijn bedenkingen. Vaak is het een aardige aai over de bol en soms helpt het voor 1 of 2 jaar op een bepaalde school. Daarbij zijn het oplossingen die kunnen passen bij specifiek type hoogbegaafde kinderen. Over latere negatieve of positieve effecten kun je weinig zeggen. Maar het is goed bedoeld en ik ben blij dat men hoogbegaafden wil helpen. Die mensen steun ik altijd ondanks mijn kritiek. Zie deze website als voorbeeld.

Strantwerpen heropent: “Een ideale plek voor heel het gezin,... (Linkeroever) - Gazet van Antwerpen MobileIk wil graag omgevingen gerealiseerd zien voor hoogbegaafden waar ‘de hoogbegaafde’ uit de definitie van Maud van Thiel ook zou passen. Een vorm van onderwijs waarin aan alle elementen van de definitie wordt voldaan, vormen van werkplekken waar die ‘ideale hoogbegaafde’ goed kan functioneren als zichzelf, als hoogbegaafde. En als een hoogbegaafde na een jaar in een dergelijk omgeving mag functioneren en nog steeds gedrag vertoont dat past bij een diagnose, pas dan mag dat label geplakt worden. Tot die tijd zou het labelen van hoogbegaafden verboden moeten worden. Eerst de omgeving correct en leefbaar maken voor de hoogbegaafde leerling en volwassene, dat is mijn oproep.

De definitie van Maud van Thiel; haar boek ‘Hoogbegaafd? Dat zie je zo!‘:

“Een hoogbegaafde is een snelle en slimme denker, die complexe zaken aankan. Autonoom, nieuwsgierig en gedreven van aard. Een sensitief en emotioneel mens, intens levend. Hij of zij schept plezier in creëren.”

Dit boek kun je kopen met een klik op de cover.

Hoogbegaafden als een geaccepteerde groep in de samenleving.

Willen we als hoogbegaafden in de bubbel van de samenleving komen, de bubbel die de samenleving bepaalt, dan moeten we kijken naar groepen die het gelukt zijn om in die bubbel te komen.

Rond 1900 zaten vrouwen niet in die bubbel. Dat was voorbestemd voor de gegoede mannen. Ze mochten nauwelijks werken, geen huis bezitten of kopen, geen bankrekening hebben en niet meepraten of stemmen in de politiek. Ze mochten nauwelijks studeren want dat heb je niet nodig als je moeder en huisvrouw wordt. De huishoudschool had wel een toegevoegde waarde. De vrouwen hebben met hard werken zich een weg gebaand in de bubbel van de samenleving. En zo kregen we de eerste vrouw dit en de eerste vrouw dat. Zij maakten voor zichzelf ruimte in de samenlevingsbubbel die de maatschappij vormt. Want ze zijn als vrouw geboren.

Ook de homoseksuelen hadden een bestaan buiten de bubbel. Ook zij hebben zich een weg gebaand in de samenleving want ook zij konden en kunnen niets doen aan het feit dat zij zich aangetrokken voelen tot andere mensen van hetzelfde geslacht. En zij wilden zich niet meer verbergen, gepest en in elkaar geramd worden. Dus kreeg je de eerste homo die en de eerste homo dat.. En verder gekomen in die bubbel kregen ze rechten. In elkaar slaan van homo’s mocht niet meer, ze mochten gaan trouwen en later mochten ze adopteren en van elkaar erven. En nu zitten ook zij in de bubbel die de samenleving uitmaakt. Want ze zijn als homo geboren.

Hoogbegaafden zijn nog steeds individuen die buiten de bubbel leven. Als burger mogen we alles wat elke burger mag. Maar we mogen niet onze belangrijkste eigenschap, onze uitzonderlijke intelligentie toepassen in de aan ons gegeven omgeving. Niet op school, niet op het werk. Wij moeten ons aanpassen en normaal doen of anders. Dan word je weggezet of genegeerd. Maar wij hoogbegaafden hebben iets gemeen met vrouwen en homo’s. We zijn zo geboren en er is voor ons soort geen plek in de bubbel van de samenleving. Geen plek waar je kunt en mag zijn zoals je bent. Geen plek waar je je eigenheid, je uitzonderlijke intelligentie kunt botvieren. Daarom moeten de hoogbegaafden net als de vrouwen homo’s, werken aan het binnen dringen van de bubbel. Ruimte maken hierin voor ons soort. Zodat je een eerste hoogbegaafde dit en een eerste hoogbegaafde dat, krijgt en waarmee je je plek verdient als groep in de bubbel die de samenleving maakt.

Wij hoogbegaafden kunnen binnen dringen in de bubbel. Dat was eng voor de vrouwen en ook eng voor de homo’s. Hun is het gelukt, laat het ons ook lukken door samen openingen te prikken in die bubbel en ons als groep binnen wurmen zoals onze voorgangers hebben gedaan. Een mogelijkheid, een stap naast vele andere initiatieven, is om lid te worden van PHOW. We heten je graag welkom!

Reacties worden als altijd op prijs gesteld.

Met vriendelijke groet, Willem Wind.

5 gedachten aan “Diagnoses voor hoogbegaafden”

  1. Hi Willem,
    Wat zijn de gevolgen als een hoogbegaafde als laagbegaafd wordt getest? En hoe kan dit gebeuren? Hier kan ik weinig informatie over vinden. Ook over NLD is weinig te vinden. Hoe kan dit een misdiagnose zijn? Bedankt voor dit mooie artikel.

    1. Hallo, als een hoogbegaafde lager test dan de 2% top-scoorders, dan is de test mislukt. Dit kan gebeuren als de geteste slecht in diens vel zit of als de klik tussen de tester en geteste zeer negatief is, etc..
      Ik ken een vrouw die zo getest is..
      Als de te testen persoon testbaar is, ofwel een beetje in goede doen is, dan kun je nog een keer testen maar dan door iemand die hoogbegaafdheid begrijpt. Die weet bv dat je niet altijd moet stoppen met de test bij een eerste verkeerd antwoord. Daarbij is het van belang dat het schoolgedrag zo min mogelijk aanwezig is. Bv. ver in de zomervakantie als school wat op de achtergrond staat. Ik noem dat het schoolstandje waardoor veel hoogbegaafde leerlingen te laag scoren op een IQ-test waar zij wel moeten laten zien wat ze kunnen.
      Bij elke diagnose gaat men kijken naar gedrag. NLD kan door een kind toegepast worden om om te kunnen gaan met de situatie waar die in zit. Een kind kan ook gaan dagdromen of de clown worden. Er zijn vele mogelijkheden om te overleven in een rottige situatie als een klas kan zijn. Het daaruit voorkomende gedrag wordt dan gezien als startpunt voor een diagnose. Men kijkt zelden naar de achterliggende oorzaak namelijk, dat het kind niet past in de schoolsetting.
      Ik vind het zelf makkelijk om het om te draaien als er sprake is van een diagnose. Bij bv een concentratiestoornis moet het kind zich ook niet kunnen concentreren op een spel of iets anders wat het wel leuk vindt om te doen. Bij een leerprobleem moet het kind ook weinig kunnen leren als het een onderwerp wel leuk vind en gemotiveerd daarvoor is. De diagnose moet dus in alle situaties kloppen, anders klopt de diagnose niet. Dat leerprobleem is er alleen als het kind op een specifieke manier zoals een schoolmethode iets moet leren. Dan is het kind niet het probleem maar het onderwijs waaraan hij/zij is blootgesteld.

    2. Ik zet het hier maar even onder, aangezien ik niet kan reageren onder je reactie. Bedankt voor je antwoord. Wat mij betreft een logica die veel specialisten niet willen/kunnen begrijpen. Mede omdat de argumentatie-het zit in de hersenen/het is aangeboren- wordt gebruikt. Met de beredenatie/kennis/argumentatie van de reactie hieronder, heb je bijna mijn persoonlijke situatie omschreven. Erg knap! Voor mij is dit een trauma geworden. Ik lig er nog dagelijks wakker van, en ben op zoek naar antwoorden. Dit heeft zeker geholpen.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *