Hoogbegaafdheid brengt gemakkelijk bepaalde conflicten met zich mee, zowel privé als op het werk. Hoogbegaafden voelen zich vaak onbegrepen. Door hun omgeving worden ze soms als betweterig of drammerig gezien. Ido van der Waal en Noks Nauta schreven een boek over hoe dergelijke conflicten ontstaan en hoe je ze oplost.
‘We zien vaak dat een conflict van hoogbegaafden in essentie wijst op een wens tot verandering en met name verbetering’, zegt Ido van der Waal. Hij is mediator, gespecialiseerd in andersdenkenden, en heeft bemiddeld in honderden conflicten. ‘Deze wens komt in allerlei situaties tot uiting. De hoogbegaafde wil helpen om iets te verbeteren en geeft een concrete suggestie. Degene die de suggestie aanhoort, voelt het snel als persoonlijke kritiek en voelt weerstand. De wens tot verbetering wordt vaak niet begrepen. Zo kan een conflict ontstaan met leidinggevenden, collega’s, op school en met partners of vrienden.’
‘Dit patroon doet zich erg vaak voor’, zegt Noks Nauta. Zij is psycholoog en niet praktiserend arts. Samen met Ido van der Waal deed ze langdurig onderzoek naar conflicten van en met hoogbegaafden. ‘Het positieve element van conflicten van hoogbegaafden – hun doel om iets te verbeteren – wordt bijna nooit als zodanig herkend of gewaardeerd. Dat leidt tot escalaties.’
In Hoogbegaafden in conflict schetsen de auteurs de typische kenmerken van hoogbegaafdheid en de conflicten die daar bij kunnen ontstaan. Hoogbegaafden zien lang niet altijd een relatie tussen het conflict en hun hoogbegaafdheid. Daardoor leren ze er niet van en komen ze steeds weer in dezelfde situaties terecht.
Van der Waal en Nauta bestudeerden talloze verhalen van hoogbegaafden in conflicten, zowel op het werk als in hun privéleven. Ze beschrijven succesvolle manieren om met conflicten om te gaan en ze laten zien hoe conflicten kunnen bijdragen aan ontwikkeling en vernieuwing. Het boek bevat ook indringende ervaringsverhalen, waarin onder meer duidelijk wordt dat typische conflicten vaak al op jonge leeftijd ontstaan.
Ido van der Waal: ‘Als mediator zie ik hoe belangrijk het is om de positieve aspecten van conflicten en meningsverschillen te herkennen. Veel conflicten bij hoogbegaafden ontstaan door misverstanden over de intentie van de interactie. Als je met dergelijke conflicten kunt omgaan, kun je ook beter samenwerken met mensen die anders denken dan jij.’
Hoogbegaafden in conflict bevat een praktische ehbo-koffer voor het omgaan met conflicten. Ook uit de ervaringsverhalen destilleren de auteurs bruikbare inzichten, zoals: gelijk hebben is niet hetzelfde als gelijk krijgen, en: kritiek geven is veel effectiever als je hebt gewerkt aan een goede verstandhouding.
Aanbevelingen:
‘Voor HB’ers is conflict op het werk bijna onvermijdelijk, gezien hun divergente manier van kijken, denken en doen. Wat goed dat hier nu een boek over is. Zowel voor HB’ers als voor degenen die het met ons moeten zien uit te houden.’
Joris Luyendijk, Schrijver en journalist
‘In de begeleiding van hoogbegaafden in relatie tot hun werk – mijn specialisme – komt het thema conflict veelvuldig aan bod. Ido van der Waal en Noks Nauta zijn al jaren bezig met het onderzoeken van conflicten van hoogbegaafden van alle leeftijden. In dit boek geven zij hun bevindingen weer en reiken zij naast inzichten ook veel praktische tips aan waardoor hoogbegaafden conflictvaardiger kunnen worden. Ik vind dit boek een mustread voor hoogbegaafde volwassenen en voor professionals die hen begeleiden.’
Rianne van de Ven, Directeur Hoogbegaafd in Bedrijf
‘Met een heldere contextuele benadering biedt dit boek diepgaand inzicht in de uitdagingen en mogelijkheden van hoogbegaafdheid. Praktisch en herkenbaar belicht het niet alleen de unieke kwaliteiten van de hoogbegaafde mens, maar ook de dynamiek binnen zijn of haar (werk) omgeving. Dit boek is een onmisbaar hulpmiddel voor iedereen die streeft naar een beter begrip effectievere samenwerking en het voorkomen van onnodig verzuim. Een waardevolle gids voor zowel professionals als individuen die met hoogbegaafdheid te maken hebben.’
Jennifer Elders, Register therapeut en CSR-coach, Voorkom Onnodig Verzuim