Wilma van Galen
Deze uitspraak van Theo Maassen zou eigenlijk op je lippen moeten branden wanneer je één van die (hoog)begaafden bent die op allerlei gebeurtenissen op een intense manier reageert. Als je echt blij bent dan lijkt je hart uit je borstkas te komen zetten en als je verdriet hebt, dan lopen de tranen spontaan over je wangen heen. Het ‘Jantje lacht, Jantje huilt-effect’. Mits je natuurlijk niet zo’n muur om je heen hebt gezet dat weinig je nog kan raken.
Volgens de Poolse psychiater Dabrowski is die intensiteit één van de overexcitablities die ervoor zorgt dat je als hoogbegaafde groeit. Dabrowski onderscheidt overprikkelbaarheid van de verbeeldingskracht en
psychomotorische, zintuigelijke, intellectuele en emotionele overprikkelbaarheid.
In mijn blog over overexcitabilities staat bij emotionele overprikkelbaarheid: ‘
Uitingsvorm> Complexe gevoelens en emoties, een sterk en verfijnd gevoelsbewustzijn, verlegenheid. Sterk vermogen tot empathie, mededogen, verbinding ervaren. Een sterke gehechtheid aan personen, dieren of plaatsen en een emotionele intensiteit en sensitiviteit voor bijzondere kenmerken in een situatie, die niet iedereen opvallen.
Extreme reacties (enthousiast, extatisch, euforisch, trots, schuldig, angstig) en moeite hebben met het onderscheid maken tussen gevoelens van jezelf en de ander. ‘
Hoe kan deze voor veel slimmeriken; normale overprikkelbaarheid; die intensiteit van emoties en gevoelens én de extreme reacties leiden tot groei?
Doordat je meer waarneemt ‘in de wereld’ en je dieper geraakt wordt dan bij de meeste mensen het geval is wordt je meer en vaker geconfronteerd met alles wat er in je leeft.
De wereld fungeert als spiegel. Weliswaar is die regelmatig beslagen doordat je als slimmerik wezenlijk anders bent maar toch worden stukken van jezelf gespiegeld door allerlei gebeurtenissen en mensen. Los van ‘te veel aan prikkels binnen krijgen’ waardoor je overprikkeld raakt, kan je als ‘veel waarnemende slimmerik’ nog wel eens conflicten ervaren tussen je emoties & gevoelens die dat waarnemen met zich meebrengt en je gedachten.
Zolang er positieve ervaringen zijn zal de les niet geleerd worden maar zodra dat niet meer het geval is en er een conflict ontstaat, moet je wel ‘in jezelf duiken’ om te zien waar je staat. Negatieve ervaringen die pijn, teleurstelling, verdriet en boosheid te weeg brengen kunnen dienen als mest voor je groei. ‘Negatieve’ emoties & gevoelens en de intensiteit waarmee je kunt reageren, kunnen gekanaliseerd worden door te gaan kijken naar de oorzaak van de heftigheid waarmee je reageert. –en wat heftig is, bepaalt een ieder lekker voor zichzelf; alleen met een intrinsiek verlangen tot groei, ontstaat groei-
Dit kijken kan leiden naar een stuk zelfinzicht dat maakt dat je anders gaat waarnemen, voelen, interpreteren en reageren. Wanneer je diep in jezelf duikt kan je je kracht, kwaliteiten en liefde aanschouwen maar evengoed die donkere kant waar van alles huist waar je eigenlijk liever niet naar kijkt.
Door je eigen pijn en vreugde tot in den diepste te doorleven, er naar te kijken en te accepteren leer je jezelf kennen, kan je liefde en mededogen voor jezelf ontwikkelen. Iets waardoor je uiteindelijk beter voor jezelf leert zorgen om uiteindelijk zo met je overexcitabilities om te gaan dat je de vruchten plukt van je gevoeligheid en in veel mindere mate conflicten ervaart en extreem overprikkeld raakt. Een proces dat doorgaat totdat denken en voelen met elkaar versmolten zijn. Een proces dat ervoor zorgt dat je uiteindelijk ook met meer mededogen en empathie de wereld zult betreden.
Miscommunicatie
Het nadeel (en soms voordeel) van dusdanig intens reageren is dat mensen nog wel eens betekenis aan je gedrag koppelen die niet klopt met hoe jij in zijn totaliteit iets ervaart en wat je gedachten erover zijn.
Heftige reacties kunnen een aardige bron zijn van miscommunicatie. Hoe je reageert, is vaak maar een deel van wat je voelt en denkt. Leve de meerlagigheid van slimmeriken!
Je eerste primaire reactie op iets vervelends kan heftig zijn en dat kan doordat er iets in je brult om aandacht maar het kan evengoed met de intensiteit van de prikkel te maken hebben. Alsof je even in contact komt met ijskoud water en opveert. Iets waar veel normaal begaafden minder last (en lust) van lijken te hebben. Iemand moet je wel erg goed kennen om je werkelijke gevoel aan te voelen en te plaatsen.
Verzuipen of zwemmen
Om jezelf staande te houden is het van essentieel belang om te gaan kijken naar je reacties en wat er onder ligt. Niet alleen vanwege het contact met jezelf en je algehele welbevinden maar ook vanwege de interactie met de buitenwereld. Er zijn maar weinig mensen die zo ver zijn dat ze zinnig kunnen reageren op intense reacties, er geen oordeel van koppelen, hun grenzen goed kunnen aangeven en het niet op zichzelf betrekken.
De meeste mensen zullen eerder de benen nemen omdat ze niet weten hoe te reageren.
En met degene die niet zo snel zich omdraaien omdat ze even intens zijn kan er een proces ontstaan van aantrekken en afstoten. Natuurlijk kan je een ander verwijten dat door haar/zijn toedoen je zo emotioneel reageert en/of een helpende hand eisen maar wat je dan in feite doet is om een reddingsboei vragen om zodoende te voorkomen dat je niet bij je eigen diepte aankomt. Al kan een aai over je bol, een schouder om bij uit je huilen en een luisterend oor wonderen doen in het gehele proces.
Zwemmen
Ervaar en voel maar leer wel te zwemmen in dat bad van emoties en gevoel. Voorkom dat je verzuipt.
Wilma van Galen
Voor veel hoogbegaafde kinderen (en ouders) is het einde van de basisschool een verademing. Eindelijk mag het kind naar een toepasselijk onderwijsniveau! Daar zal het uitgedaagd worden en zich omringen met andere slimme kinderen. Geen verrijkingsmap meer, maar ingebakken uitdaging. En daarna op naar de universiteit, het wordt beter!
