Worden we gediscrimineerd?

Dat is een groot woord: discriminatie. Maar steeds vaker voel ik me wel ergens gediscrimineerd of beter gezegd, ik heb een gevoel wat sterk lijkt op de gevoelens die worden getoond in films over discriminatie en buitensluiten van groepen mensen.

Maar eerst eens kijken wat van Dale zegt over discriminatie: het maken van ongeoorloofd onderscheid: rassendiscriminatie. De Overheid zegt het zo: In deze wetten staat dat iedereen in Nederland in gelijke gevallen gelijk behandeld moet worden.

Oppervlakkig bekeken is er geen sprake van discriminatie van hoogbegaafden. Ze worden gelijk behandeld, geen hoogbegaafde wordt geweerd omdat hij of zij hoogbegaafd is. Maar dat gevoel blijft er wel bij mij. Misschien is een andere manier van kijken een oplossing. Als ik de film Hysteria bekijk dan is de algemeen geaccepteerde kijk op vrouwen in die tijd niet fraai. Ze kunnen nauwelijks nadenken laat staan een gefundeerde mening hebben en klaarkomen is ook alleen iets voor mannen. Een vrouw is met regelmaat hysterisch en als je dan de clitoris stimuleert, haal je daarmee de knopen uit haar functioneren en doet ze weer normaal. Als vrouw dan want dan nog heeft ze geen intelligentie noch verantwoordelijkheidsgevoel. Dat hebben mannen..

Als ik dan de omschrijving er bij haal van discriminatie, was er toen helemaal geen sprake van discriminatie want vrouwen waren mindere wezens, geschikt voor de voortplanting, opvoeding en het huishouden. Als een vrouw dan een huis wilde kopen kon dat niet maar dat is ook logisch want dat kon ze allemaal niet bevatten en ook nog verantwoordelijk er voor zijn. Dat was een vrouw, zeg maar niet gegeven door de Schepper.

Als ik een film als Milk bekijk dan zie ik dezelfde kenmerken terugkomen. Mannen die iets seksueels hebben met ander mannen maakt ze “natuurlijk” mindere wezens. (In dezen is het grappig dat het vooral weer over mannen gaat en nauwelijks over vrouwen..) Dat je deze mannen anders behandeld in die tijd is logisch want ze waren mindere wezens, vies en zeker de Schepper had het niet zo gewild, anders konden 2 mannen bv. wel kinderen krijgen. In die tijd en vanuit die mensvisie is er ook geen sprake van discriminatie.

Wat beide voorbeelden verbindt zijn de vele onmogelijkheden die deze mensen ondervonden. Geen huis kopen, niet klaarkomen, niet trouwen, niet hand-in-hand lopen over straat, allemaal zaken die onmogelijk waren en soms nog steeds zo zijn. En ik denk dat het ondervinden van onmogelijkheden vanwege je “zijn”, de kern is van discriminatie. Je kunt niet doen wat jij het liefste wilt doen.

Een tegenargument is natuurlijk dat mensen die graag andere mensen martelen ook niet mogen doen wat ze het liefst willen doen. En daar ben ik zeker voorstander van, om dat zo te blijven vinden. Er zit dus ergens een grens of grijs gebied van groepen mensen die terecht gediscrimineerd worden en groepen mensen die onterecht gediscrimineerd worden. En dan kom ik bij het effect dat bepaald gedrag op andere mensen heeft. Een martelaar heeft een ander mens nodig om te martelen en dat vindt die andere mens meestal niet leuk. En dus is die discriminatie terecht omdat het nadeel oplevert voor een ander mens. Maar een homostel hand-in-hand zien lopen kan ook een ander irriteren.. Waar is de lijn, de grens dan? Volgens mij is het grijze gebied erg groot en we moeten er over praten, bediscussiëren in publieke debatten om te kunnen beoordelen waar en wanneer het terecht of onterecht is om iets wel of niet toe te staan. Voor mij ligt de grens daar, als het voor een ander echt onoverkomelijk is om ergens mee te leven. Dat die ander het niet kan negeren, niet de andere kant op kan kijken maar voor hem of haar een reële bedreiging vormt of aanzienlijk schaadt. Dan is het terecht dat iets niet mag.

De titelvraag is of we als hoogbegaafden worden gediscrimineerd. In het licht van het vorige zou ik zeggen van ja. Bij ons is er geen sprake dat we geen huis mogen kopen of niet hand-in-hand mogen lopen. Welke onmogelijkheden ondervinden wij dan omdat we wat anders zijn dan de rest? Ik zoek bv. al jaren naar een goede onderwijsmogelijkheid voor mijn kinderen en klanten. Niets te vinden. Ik zoek ook naar mogelijkheden om werk en hoogbegaafd-zijn te combineren. Soms is er iets mogelijk, vaak voor korte tijd, meestal zit in de uitvoering juist de onmogelijkheid. Dit verklaart ook mijn aversie tegen opmerkingen als “alles is mogelijk”.  In werk, relaties of onderwijs is veel onmogelijk gebleken. Met onderhand 17 jaar ervaring durf ik dat wel te stellen. En sommigen zeggen wel eens dat dit aan mij ligt. Dat kan maar in die 17 jaar hoor ik het ook geregeld van anderen, lees ik de verhalen en oproepen voor hulp en bijstand. Zie ik de effecten van onmogelijkheden op vele fronten en in vele manieren.

Dit gezegd hebbende is natuurlijk de volgende vraag, wat nu? Een toevoeging in de grondwet dat ook hoogbegaafden niet mogen worden gediscrimineerd is ook weer zo wat. En wat verandert er dan?? We kunnen te rade gaan bij de aangehaalde groepen die wel de grondwet haalden: vrouwen en homoseksuelen. Wat deden die om hun ondervonden onmogelijkheden mogelijk te maken? Hoe kregen de vrouwen de mogelijkheid om huizen te kopen, hoe kregen de homo’s de mogelijkheid om te trouwen?

Voordat iets discriminatie heet, is er een voorspel. Een bewustwording van de onmogelijkheden die mensen ondervinden en die hen begint te irriteren. Zij willen ook die mogelijkheden want andere mensen mogen dat ook of zij ondervinden niet die onmogelijkheden als wij. Maar een voorspel is geen garantie op een happy-end.  Dat ondervonden bv. de pedoseksuelen na de jaren 70/80 van de vorige eeuw. Voor mij zijn we nu bezig met dat voorspel. Er is aandacht voor onze onmogelijkheden, er is wat speciaal onderwijs, een andere kijk op hoogbegaafde werkers. De vraag is of we ons happy-end vinden of dat we blijven in onze onmogelijkheden. Mijn keuze is voor iedereen wel duidelijk.

Willem Wind

13 gedachten aan “Worden we gediscrimineerd?”

  1. Sommige hoogbegaafden voelen zich niet gediscrimineerd.

    Ik bijvoorbeeld. En ik heb ook geen enkele aanwijzing dat ik ergens of ooit BEN gediscrimineerd om mijn hoge IQ.

    Mijn conclusie is dat niet alle “hoogbegaafden” gediscrimineerd worden om hun hoge IQ.

    Het gaat dus om iets anders, of om een combinatie. Gaat het om innerlijke weerbaarheid? Traumatische ervaring, in de persoonlijke geschiedenis gekoppeld aan het eigen hoge IQ? Gaat het om sociale vaardigheden, die van persoon tot persoon verschillen? Of is het een kwestie van gevoeligheid – zoals de ene kan zeggen: “ik voel dat ze me niet moeten”, terwijl de andere daarop kan zeggen: “volgens mij is het niks persoonlijks hoor, en hebben ze gewoon een slechte dag”?

    Ik wil iets kwijt over mijn werkervaring in dezen. Want als coach werk ik bij voorkeur met intelligente mensen. We spreken elkaars taal, hebben vaak dezelfde humor.

    Onder mensen met een hoog IQ merk ik dat er zijn die hun “problemen” (deels) herleiden tot hun hoge IQ, of hoe daar in hun omgeving mee wordt of werd omgegaan. Tegelijk zijn er ook hoog-intelligente cliënten voor wie dit thema niet speelt.

    Tijdens het “coachwerk” onderzoeken we dergelijke overtuigingen. Wat houd je voor “waar” over jezelf en de wereld? Het is het bewuste stuk, dat “deuren” opent naar het onbewuste. In het onbewuste zit het deel van de persoon waar ook ik (als hoogbegaafde) al denkend niet mee in contact kan komen. Dat gaat via andere wegen.

    Kortom: Ik wil niets afdoen aan het gevoel van discriminatie dat iemand ervaart. Maar ik zou willen weten wat het precies is dat dat veroorzaakt. Een gemeten hoog IQ is in elk geval NIET voldoende als criterium.

    Terzijde: ik ga ervan uit dat “hoogbegaafd” in deze discussie hetzelfde is als “(gemeten) hoog IQ (bijvoorbeeld: Mensa-norm)”.

    1. Getest volgens Mensa Norm?
      Bizar.
      Ik ben getest volgens reguliere IQ-tests door psychologen.
      Mijn kind ook.
      Er bestaan relatief gezien net zoveel verschillende ‘gemiddeld iq’ variabelen’ als HB variabelen, in onvoorspelbare verhoudingen.
      Bijvoorbeeld passend onderwijs en jeugdzorg is gebaseerd op gemiddelden, daar val je als HB net als ZW flink buiten, aan verschillende einde van het spectrum. Waar de bovenzijde van het spectrum lastiger te bevatten is voor het gemiddelde, is aller het laagste gedeelte van het spectrum (voor de gemiddelde hulpverlener) net zo.

  2. Deze klachtomschrijving heb ik ingediend bij https://mensenrechten.nl/meldformulier-discriminatie plus natuurlijk mijn persoonsgegevens en in gedachten de momenten waarop ik dat gevoel had zoals in het onderwijs en verenigingsleven:

    “Ik heb het gevoel dat ik gediscrimineerd wordt omdat ik hoogbegaafd ben.”

    Heb je ook van die momenten ervaren? Dien dan ook deze klacht in want elke klacht helpt om onze situatie te verbeteren!

  3. Laura Merts is momenteel bezig met een hele goede actie t.a.v. deze vraag. Zij roept hoogbegaafden op om situaties te melden bij Mensenrechten.nl die zij ervaren hebben als discriminerend vanwege hun hoogbegaafdheid ofwel hoge cognitieve vermogen. Ik sta daar helemaal achter en ik hoop dat er voldoende meldingen komen zodat er officieel onderzoek naar wordt gedaan. En ik hoop ook dat in de Grondwet hoogbegaafdheid wordt toegevoegd aan de zaken waarop je niet mag discrimineren!
    Hier is de link naar haar blog: https://ikwildehelewereldkleuren.blogspot.be/p/bijna-niemand-heeft-er-problemen-mee-om.html

    1. Discrimineren is toch dat je om 1 eigenschap iemand anders behandelt dan een ander? Dan zou er in het wetboek geen onderscheid gemaakt moeten worden bij de bepaling van wanneer wel en wanneer niet. Actie is discriminerend niet het onderwerp.

    2. Een prachtig streven, maar nutteloos wanneer niet helder gedefinieerd kan worden waar de grens ligt tussen hoogbegaafdheid en niet-hoogbegaafdheid. Niet zozeer voor “ons” als hoogbegaafden, grote kans dat we elkaar (h)erkennen, maar wel voor de veel grotere groep niet-hoogbegaafden, waar de ervaren discriminatie vandaan komt. We zien er namelijk net zo uit als zij……. Activisme is trouwens wel een goed streven in een groep die blijkbaar (lees, hoor en ervaar ik overal) van nature autonoom en niet groepsvormend is, maar laten we ons prima verstand erbij pakken om een goede strategie uit te dokteren.

  4. Ik denk dat hoogbegaafden vooral zichzelf discrimineren. Door je voortdurend aan te passen krijgen je een stemmetje in je hoofd dat aan zelfcensuur doet. Stop ermee. Laat zien wat je in je mars hebt en laat je niet je kracht ontnemen. You’ll never excell at being normal!

    1. Ik denk dat de woorden van beide Willems een kern van waarheid bevatten. Alleen zie ik bij een aantal mensen in mijn (werk)omgeving dat wanneer je geen last hebt van dat stemmetje en je buiten de ingesleten paadjes gaat, je kunt excelleren.

  5. Een grondwet is er o.a. om minderheden c.q. het individu te beschermen tegen “de tirannie van de meerderheid”. Zoals je terecht opmerkt is een wijziging van de grondwet die erop gericht is om hoogbegaafden te beschermen “ook al zoiets”.
    Ik heb mijn hoogbegaafdheid decennia lang “verstopt”.
    In eerste instantie onbewust en later óók bewust. Om precies de reden die je aangeeft; ik wilde “erbij horen”, “normaal zijn” en inderdaad: “niet als een bedreiging worden gezien”.
    Op een bepaald moment in mijn leven heb ik het roer omgegooid en ben mijn hoogbegaafd zijn gaan gebruiken om “er zelf beter van te worden”.
    Ik geef toe: in eerste instantie uit rancune, je zou zelf kunnen zeggen dat ik mijn “afwijking” heb misbruikt.
    Gaandeweg kwam er berusting en acceptatie en werd ik er écht zelf beter van.
    Ik accepteer bijvoorbeeld dat mensen mij niet begrijpen en/of vaak snel vervelen.
    Zonder hier een waardeoordeel aan te verbinden dat baseert op IQ.
    Dat heb ik omgedraaid, ik laat het oordelen over aan anderen.
    Daarbij onderscheid ik grofweg drie “categorieën”:
    – degenen die mij begrijpen.
    – degenen die mij niet begrijpen, maar respecteren dat ik “anders” (niet: beter of slechter) ben.
    – degenen die mij niet begrijpen en vinden dat ik mij maar moet aanpassen aan “de norm”.

    De eerste categorie zoek ik bewust op, de tweede categorie haalt het rancuneuze randje (dat ik nog steeds heb) eraf en de derde categorie negeer ik.
    Soms loop je iemand tegen het lijf uit de derde categorie die niet “los laat”. Zo iemand merkt dan heel snel dat ik geen grondwet nodig heb als bescherming.
    In mijn werk vaak met het motto: mensen die vinden dat iets onmogelijk is, moeten degene die het doet niet voor de voeten lopen 😉

  6. Beste Flora,

    Allereerst wil ik je complimenteren met het feit dat je dit onderwerp aansnijdt. Dapper!

    Als antwoord op je titelvraag: Jazeker, vanuit het perspectief van de hoogbegaafde is er mijns inziens wel degelijk sprake van maatschappelijke uitsluiting. Ben je als hoogbegaafde wel eens vreemd, confronterend, arrogant of soms zelfs dom gevonden en werd je daardoor uitgesloten van bepaalde sociale groepen en/of activiteiten? Is het je wel eens opgevallen dat het curriculum van een bepaalde opleiding volledig uit open deuren bestaat, of erger nog, onjuist, misleidend en/of simplistisch is, maar waren jouw vragen en opmerkingen hierover vervolgens niet welkom? Voel je je politiek vertegenwoordigd en maakt de publieke omroep ook programma’s voor jou? Want dat is toch wat we pretenderen in onze representatieve democratie? 🙂 Heb je wel eens gewerkt in een omgeving waar collega’s andere professionele maatstaven en/of omgangsnormen hanteren dan jij en werd je hierdoor uiteindelijk weggepest? En zo kunnen we dus nog wel even doorgaan…

    De meeste hoogbegaafden zullen zich in deze voorbeelden herkennen. De maatschappij houdt nu eenmaal weinig rekening met hoogbegaafde volwassenen. We hebben in de afgelopen eeuwen wat betreft geslacht, seksualiteit, ras en geloof gelukkig enige vooruitgang geboekt (hoewel we ook hier waakzaam moeten blijven). Aangaande hoogbegaafden staat dit allemaal nog in de kinderschoenen. Het onderwerp is veelal taboe.

    Tegelijkertijd wil ik je waarschuwen dat je met je column een potentiële ‘doos van Pandora’ opentrekt. Ik heb vaak geprobeerd om mijn eigen gevoelens van sociale uitsluiting bespreekbaar te maken, zowel in mijn privé-omgeving als binnen de werksfeer. Later had ik daar dan spijt van. Het effect was doorgaans averechts; leidde tot verdere uitsluiting. Ik heb inmiddels geleerd om aangaande dit onderwerp op eieren te ‘dansen’ en mijn woorden waar mogelijk zorgvuldig te kiezen opdat ik andere mensen niet bij voorbaat in de verdediging druk. Woorden als ‘discriminatie’ en (zoals je zelf al aangeeft) ‘hoogbegaafdheid’ werken als een rode lap op een stier. Het siert je dat je het woord discriminatie verifieert middels Van Dale, maar mijn taalgevoel zegt dat het hier gaat om een actieve/bewuste handeling. Daar ligt volgens mij de crux. De meeste mensen weten nog nauwelijks wat hoogbegaafdheid is, laat staan dat zij de sociaal-maatschappelijke implicaties ervan begrijpen. De personen die jou uitsluiten hebben mogelijkerwijs helemaal niet door dat ze ‘discrimineren.’ Ze snappen niet dat jouw ‘lastige gedoe’ geen opzet/keuze is, maar eenvoudigweg jouw geaardheid. Voorlichting lijkt me vooralsnog de enige constructieve weg. Dat is een lang en frustrerend proces. Gelukkig hebben hoogbegaafden een engelengeduld… 😉

  7. Flora, ik herken wat je zegt! Ik heb enorm veel moeite om mijn autotheorie te behalen, puur omdat de stof zo langdradig is. Elke term wordt uitgelegd mbv minstens drie zinnen. Waarom een voetganger een voetganger is. VOET-ganger. Ik val steeds in slaap als ik er doorheen probeer te lezen… Waren er maar beknoptere uitgaven van.

    1. Hoi Tamara heb je het al eens geprobeerd on snel te leren lezen.
      Het helpt echt je maakt een spelletje van iets wat je ontzettend saai vind door het sneller te lezen.
      Er zijn meer dan genoeg cursussen op internet te vinden en vooral oefening baart kunst!
      De basis is om een alinea schuin van links boven naar rechts onder te lezen.
      Je neemt hiermee onbewust veel meer van de stof op dan je denkt.
      Veel plezier met spannender maken!

  8. Ik merk wel discriminatie in sommige situaties. Toen ik een training deed bij de GGZ werd op een gegeven moment gevraagd naar feedback. Nadat ik vertelde dat ik het allemaal wel heel langzaam vond gaan werden de trainers boos, omdat ik wel moest begrijpen dat iedereen de informatie moest begrijpen. Dat ik het niet kon volgen als het zo langzaam verteld werd, dat deed er niet toe. Het draait er in de maatschappij toch om dat de minst intelligente persoon alles kan snappen, omdat de rest het dan ook zou kunnen begrijpen, maar zo werkt het dus niet.
    Het probleem is dat hoogbegaafdheid toch iets heel anders is dan zoiets als homoseksualiteit. Want hoogbegaafdheid is intelligentie voor mensen, en intelligent zijn is iets wat ‘iedereen is’ volgens zijn goede zelfbeeld, dus iedereen voelt zich aangesproken als het daarover gaat. Homoseksualiteit staat veel verder weg van mensen, als ze er zelf niet mee te maken hebben, dan is het echt iets wat ze niet kennen. Intelligentie is iets waarvan in ieder geval de meeste mensen het idee hebben dat ze het ook in grote mate hebben, dat geeft ze een goed zelfbeeld. Als jij met je hoogbegaafdheid komt, voelen mensen zich snel bedreigd omdat ze dan ook te horen krijgen dat ze dus niet zo vreselijk intelligent zijn. Dat maakt het veel lastiger om er open over te praten, naar mijn idee.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *