Nieuwe IQ test: RAKIT-2

drs. Lisanne van Nijnatten:

Sinds het najaar van 2012 is er in Nederland een nieuwe IQ test op de markt, de Revisie Amsterdamse Kinder Intelligentie Test tweede editie (RAKIT-2). In juli 2013 heeft deze test een positieve beoordeling gekregen van de Commissie Testaangelegenheden Nederland (COTAN). Hiermee hebben we een goede nieuwe aanwinst op het gebied van intelligentie onderzoek.

De RAKIT-2
De RAKIT-2 is een IQ test voor kinderen op de basisschool van 4 tot en met 12 jaar. Voor kinderen in deze leeftijd op het voortgezet onderwijs zijn geen betrouwbare normen. De RAKIT-2 kan IQ scores tussen 40 en 145 meten. Naast een totaal IQ score, levert de RAKIT-2 afname ook vier factorscores op. De vier factoren zijn als volgt: Verbale vlotheid, verbaal leren, ruimtelijk inzicht en oriëntatie en perceptueel redeneren. Hierbij maakt de RAKIT-2 een duidelijk onderscheid tussen verbaal en niet-verbaal, maar ook tussen het verwerken en het handelen met informatie. Zo ontstaat er een genuanceerd beeld van een intelligentieprofiel.
RAKIT-2 ten opzichte van de WISC-III
Nu er een nieuwe test op de markt is, kan dit een aardige concurrent worden voor de meest gangbare intelligentie test binnen deze leeftijd, de Wechsler Intelligence Scale for Children (WISC-III). Het materiaal van de WISC-III stamt inmiddels al uit 1991 en is op sommige fronten verouderd. Daarin heeft de RAKIT-2 wel een klein voordeel. De factorstructuur van de WISC-III verschilt ook van de RAKIT-2. Belangrijk hierbij is wel te melden dat de voorspellende waarde van de IQ scores van de WISC-III over onder andere schoolprestaties gering is. Deze voorspellende waarde is dan ook onvoldoende beoordeeld door de COTAN. De voorspellende waarde van de RAKIT-2 is wel goed beoordeeld. Of de WISC-III hierdoor minder vaak door professionals gebruikt zal worden is nog de vraag. De RAKIT-2 kan ook gebruikt worden voor een second opinion op een onbetrouwbare WISC-III afname.

RAKIT-2 en hoogbegaafdheid
Ik werk zelf specifiek met hoogbegaafde kinderen gebruik de RAKIT-2 dus regelmatig voor bepaling van IQ scores voor een kind met een vermoeden van hoogbegaafdheid. De RAKIT-2 meet IQ scores tot en met 145. Jammer dat er nog steeds geen IQ test in Nederland beschikbaar is die IQ scores boven 145 meet. Toch prefereer ik de RAKIT-2 boven de WISC-III.
Een aantal problemen bij hoogbegaafde kinderen kan optreden tijdens een afname van testen, wat ook een IQ score kan beïnvloeden. Kinderen kunnen door perfectionisme of faalangst blokkeren, waardoor ze onvolledige antwoorden geven of weigeren antwoord te geven. Ook kan het kind verveeld raken, waardoor het opgeeft voordat een valide score is behaald. Ik heb zelf gemerkt dat de kans dat deze problemen zich voordoen kleiner is bij de RAKIT-2 dan bij de WISC-III. De RAKIT-2 vraagt minder uitgebreide antwoorden, waardoor ook bij een simpel antwoord volledige score kan worden behaald. Een plaatje aanwijzen is meetal al genoeg. Ook kan de testafname gestaakt worden wanneer een kind compleet blokkeert, waarna binnen een week de afname nog betrouwbaar afgemaakt kan worden. Natuurlijk hangt de kans op problemen ook af van de deskundigheid van de onderzoeker op het gebied van hoogbegaafdheid.
Op het gebied van creatief denken, waar binnen het klassieke triadische model van Renzulli ook een criterium voor hoogbegaafdheid ligt, heeft de RAKIT-2 een streepje voor op andere intelligentietests. De verbale vlotheid factor omvat ook een vermogen tot snel en creatief denken. Hoewel dit een klein onderdeel van de test is, geeft dit wel een mogelijkheid weer om creatief te denken en dit in concreet handelen om te zetten. Een factor die in andere intelligentietests niet voorkomt.

Naar mijn ervaring en beoordeling als professional is de RAKIT-2 dus een zeer geschikte intelligentietest voor kinderen waar hoogbegaafdheid wordt vermoed. Ik ben erg benieuwd of deze test gangbaar gaat worden onder psychologen, of dat de meesten toch graag vasthouden aan de oude vertrouwde WISC-III.

Bio drs. Lisanne van Nijnatten:

Lisanne is Kinder- & Jeugdpsycholoog die zich in haar bedrijf Edu & ik (edu-en-ik.nl) richt op onderwijsadvisering, projectontwikkeling, diagnostiek en begeleiding. Haar expertise ligt voornamelijk in hoogbegaafdheid, leren leren en autisme. Hiernaast is zij docent aan de Universiteit Utrecht op het gebied van diagnostiek en testtheorie.